Intern Bunkernummer
Mo M 05
Lokatie
Moerkerke
Toegankelijkheid
Volledig vrij maar permantent sterk onder water
Aantal kamers
1 S-vormig toegangssas en 1 kamer voor telefonie
Type bunker
telefoniebunker
Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • De bunker is te vinden langs de Preekboomstraat en maakt deel uit van een cluster van 3 bunkers.
  • Deze bunker ligt achter de hoeve langs de Preekboomstraat nr 5 achter een gracht in het veld.
Oude Bunkerkaarten en nummeringen van toepassing voor deze bunker
  • Omdat er van de structuren van de Hollandstellung niet echt een eenduidige nummering bestaat, is het natuurlijk vervelend dat deze die er mogelijks al van bestaan op de duur allen door elkaar worden gebruikt en we op de duur het bos door de bomen van nummeringen niet meer zien staan. Dit zijn alvast de nummeringen die ik ken van deze bunkers:

Kaart (boven): de Hollandstellung - Sector Marinegedeelte

Deze structuur is aangeduid op nevenstaand kaartje met het nummertje "15". Dit is de middenste structuur van 3 structuren getekend onderaan links dit kaartje.

Meer naar rechts zie je de structuren liggen tegen de Nederland-Belgische grens deel uitmakend van Stutzpunkt Karl op grondgebied Middelburg.

(Kaart: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Huidig kadastraal perceelnummer waar de bunker bijhoort en werd gebouwd:
  • Gemeente Moerkerke, Sectie B, kadastraal perceel 405 (gedeeltelijk) - de bunker heeft nooit een apart kadasternummer gehad.

Kadasterschets detail en luchtfoto.

Deze actuele kadasterschets (anno 2025) toont de ganse cluster van 3 structuren. De 3 bunkers van de cluster zijn er allen op aangeduid als effectief bestaande structuren maar geen enkele structuur heeft een apart kadasternummer. De bunker Mo M 05 is de meest zuidelijke van de 3 structuren hier te zien. De signaallampbunker ligt op perceel D450. De commandobunker La M 10 is de witte structuur links van perceel D452g. Zuidelijk ervan op perceel B405 ligt deze kleinere telefoniebunker Mo M 05. Zuidelijk van de gracht is reeds grondgebied Moerkerke.

Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • De originele eigenaars van locaties waar Duitse bunkers werden gebouwd, werden niet zoals bij de bouw van Belgische bunkers in het interbellum onteigend. Zij hadden gewoon pech en de Duitse bezetter eigende zich de grond toe en bouwde er op wat hij er wilde opzetten. Men had daar als burger weinig over te klagen en kreeg dus op die manier een In veel gevallen giftig Duits cadeau.
  • Na de oorlog werden deze bunkers dan ook automatisch opnieuw eigendom van wie er origineel eigenaar van was voor de opeising gezien zij daar nooit voor onteigend waren.
  • Zeer zelden zijn daar na de oorlog van Belgische kant schadevergoedingen voor betaald omdat de aanwezigheid van de structuren soms wel meer dan storend was voor de originele eigenaars of omdat de structuren interessant waren om over te nemen als Belgische bunkers naar de toekomst toe (is zelden gebeurd voor alle duidelijkheid)
  • Het stond de eigenaar dan ook, zeker in de beginperiode na WOI, vrij daar mee te doen wat hij wou, al was afbreken zelden een optie omdat daar zeker op die momenten de middelen niet toe bestonden.
  • Deze bunker zal heden eigendom zijn en behoren bij de kouter waar hij op gebouwd staat.

Luchtfoto 1971 www.geopunt.be

Oude luchtfoto uit 1971 van de zone waar deze bunkers stonden. Op deze luchtfoto van 1971 staan de 3 bunkers allen duidelijk zichtbaar op.

De bunker La M 10 staat volledig afgescheiden westelijk van de gebouwen. Mo M 05 valt als kleinere bunker nog het minst goed te spotten aan de overzijde van de gracht in het veld. La M 09 staat zoals hij nu ook nog kan gespot worden in het weiland bij de bocht.

Luchtfoto 2000 - 2003 www.geopunt.be

Identiek zicht uit 2000 - 2003. Wat je ziet op de foto's van deze structuur, blijft altijd identiek en ongewijzigd door de jaren.

Actuele luchtfoto Google Earth anno 2025

Nogmaals een vrij identieke situatie.
Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • De bunker vormde samen met La M 09 en La M 10 een klassieke cluster van bunkers op de achterlijn.
  • De bunker voor een schijnwerper was altijd een aparte structuur zoals ook hier met La M 09.
  • De combinatie bestond uit een commandobunker (hier La M 09) waarbij soms de telefoniecentrale apart bestond zoals hier (bunker Mo M 05). In andere gevallen werd deze telefooncentrale direct mee inbegrepen in de commandobunker zoals bij de bunker KH M 01 op Knokke op de Hazegrasstraat).

Functie van de bunker op de linie (link met eventueel andere structuren)

  • Het betreft de telefoniebunker bij een cluster van bunkers op de achterlijn.
  • Dit was een type van bunker die courant werd gebouwd in de directe nabijheid van commandobunkers om op die manier soms moeilijk te bereiken andere bunkers in de directe omgeving te kunnen berichten via telefonie.
  • Deze cluster op de achterlijn was gekoppeld aan Stutzpunkt Karl op de voorlijn tegen de Belgisch-Nederlandse grens op grondgebied Middelburg.
Structuur van het bunkertje:
  • Een dubbel geknikt toegangssas (S-vormig) en een telefoniekamer.

Bouwplannen horende bij deze bunker

Grondplan

Dit is het grondplan van deze bunker. Wel zijn er geen nissen, toegangsverdediging of observatiegaten op aangebracht.

De toegang zit onderaan rechts. Rechtop deze toegang en nog iets meer naar links zitten toegangsverdedigingen vanuit de telefoniekamer.

Er is ook nog een observatieopening naar buiten, links van de toegang.

(Schets: Replica)

Omschrijving van het bunkertje:

  • Het is alvast een bunker deel uitmakend van het gedeelte van de linie opgetrokken door het Duitse Marinekorps. Voor meer details over de specifiek daarbij toegepaste bouwprincipes, zie deze link.
  • Dit impliceert in elk geval dat hij volledig als een monoliet ter plaatste gestorte gewapende betonnen structuur is opgetrokken.
  • Aan de voorzijde zie je 1 toegang met links ervan 1 observatie-opening,
  • De bunker heeft een S-vormig, dubbel geknikt toegangssas en wordt betreden via een aantal traptreden.
  • Allicht zit er In het sas tussen buitenwand en bunkerkamer (rechts) nabij de inkom een sterfput voor eventueel water af te voeren.
  • Ook zijn er 2 schuine openingen, allicht toegangsverdedigingen die uitgeven op het sas vanuit de bunkerkamer.
  • Deze gang is ook voorzien van 1 observatiegat naar het achterland toe. Mogelijks kon je via deze de nog meer achteruit gelegen artillerie zien.
  • In het plafond van deze gang zit in de wand nabij de toegangsdeur naar de bunkerkamer ook 1 verluchtingsopening, allicht doorheen het dak.
  • De bunker heeft nog een originele tussendeur die jammer genoeg zwaar aangetast is door de permanente wateroverlast en nog op 1 scharnier hangt.
  • In de telefoniekamer zitten in de wanden een aantal nissen en uitsparingen.
  • De zijmuur links bevat 2 rechthoekige nissen. 2 identieke nissen vind je langs de zijkant rechts met tussen beiden een nis voor het plaatsen van een bunkerkachel. Voor deze laatste zie je ook in de achterwand van deze nis een schouw zitten die zal doorlopen tot doorheen het dak van de structuur.
  • Achteraan het kamertje zit ook nog vrij centraal in het dak een opening.
  • in de wanden zie je ook overal houten latten zitten die er op wijzen dat de bunker intern met houten planken bekleed zal geweest zijn tegen het beton.
  • Alvast aan de tussenmuur kan je ook dynamiteergaten zien zitten, om in nood de structuur te kunnen proberen vernietigen met springstoffen. Mogelijks zijn er hiervan meerdere maar niet zichtbaar door de wateroverlast.
  • Aan de buitenzijde heeft de bunker kleine houten blokjes in het beton ingewerkt zitten. Dit wijst er op dat hij allicht toch ook aan de buitenzijde bekleed was met een houten skelet en allicht het uitzicht van bv een stalletje.
Actuele toestand van deze bunker:
  • De structuur verkeert nog in een vrij goede staat alhoewel hij permanent vrij sterk onder water staat.
Draagt de bunker nog sporen van strijd:
  • Voorlopig werd nog geen oorlogschade vastgesteld.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Voorlopig geen gekend.

Oudere Foto's van deze bunker

Allicht rond 1991 - Collectie Alain Van Geeteruyen

De cluster van de Preekboomstraat in het zicht. Naar de rechter kant van de weg, in het weiland, de bunker La M 09. Links van de hoeve, het telefoniebunkertje Mo M 05. De commandobunker La M 10 valt niet te zien op de foto.

(Foto: collectie Alain Van Geeteruyen)

De zijde met de toegang en de observatieopening van de bunker. Op het dak zie je zelfs een klein schouwtje bovensteken dat zal overeenkomen met de locatie in de wand van de nis voor een bunkerkachel. Merk dan ook op hoe dik de wanden toch zijn voor zo een toch niet zo grote bunker.

(Foto: collectie Alain Van Geeteruyen)

Eigen prospecties 2016 - 2017en 2025

Wijze waarop structuurtje achter het domeintje van de woning op Preekboomstraat nr 5 vanaf de weg kan gezien worden.

Je kan het structuurtje zonder veel problemen bereiken langs waar je ook bunker La M 10 kan bereiken. We staan hier trouwens ter hoogte van de bunker La M 10.

Sfeerbeeldje

Detail op toegang en observatienis. Je ziet rondom overal kleine uitsparingen in de wanden waar ooit houten blokjes zaten voor de bevestiging van een valste wand, allicht een houten skelet zodat het geheel wel het uitzicht van een stalletje zal gekegen hebben.

Achterwand.

Achterwand en rechter zijkant.

Detail van de voorzijde.

De observatienis met bijkomend ook een vrij gaatje waar ooit een houten bevestigingsblok in het beton zat.

Het toegangssas met allicht 4 a 5 traptreden.

Binnenzicht in het sas met achteraan een nog originele houten toegangsdeur. Tegen het plafond een zwaluwnest nabij een ventillatiegat.

Vermoedelijk 2 toegangsverdedigingen in de tussenwand tussen sas en bunkerkamer.

Observatiegat vanaf de binnenzijde gezien.

Het observatiegat vanuit de bunkerkamer.

Terugblik in het sas.

Detail van de deur die permanent in het water staat. Ze hangt nog op 1 scharnier en draagt nog een origineel staldeurslot.

Dezelfde deur vanuit de bunkerkamer. Straf dat deze nog in deze staat aanwezig is na al die jaren onder water te staan.

In de linker zijwand zie je 2 rechthoekige nissen.

Overal in de wanden zie je houten latten steken waar ooit houten planken op bevestigd zullen gezeten hebben als wandbekleding. Centraal in het dak ook nog een opening doorheen het dak.

Rechts nog eens 2 rechthoekige nissen in de wand met centraal er tussen een nis voor het plaatsen van een bunkerkachel.

Een gelijkaardig zicht in deze kleine bunkerkamer.

Detail van de nis voor het plaatsen van een kachel.

Opening achteraan deze nis waar ooit de schouw zat van deze kachel.

Rechts zie je de toegangsverdediging die uitkijkt op de toegangstrap. Of is dit net zoals de ruimere opening die je links ziet, een dynamiteergat. Dit waren gaten om de bunker in nood met explosieven zwaar te kunnen beschadigen en vernietigen tegen hergebruik van in dit geval geallieerde troepen bij mogelijks vertrek van de Duitsers. Ze zijn alvast niet gebruikt bij deze bunker.

Specifieke bijkomende interessante bronnen:
  • Agentschap Onroerend Erfgoed 2017: Hollandstellung - https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/127073
  • Individuele fiche : https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/relict/300992
  • Ook hier kan men zich serieus de vraag stellen waarom een dergelijk mooi intacte structuur die ooit beschermd was, onttrokken moet worden uit zijn bescherming?
  • Opnieuw een schandvlek op een dienst zoals de Dienst Onroerend Erfgoed die toch erfgoed diende te beschermen tegen verdwijnen of heb ik het totaal mis voor...
  • Dit steunpunt op de achterlijn van Stuzpunkt Karl is dan bijkomend nog heel intact aanwezig.
Vorige: Mo M 01
Volgende: Mo M 06